“1919 yılı Mayısının19’uncu günü Samsun’a çıktım. Genel durumve görünüş: Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu topluluk, Genel Savaştayenilmiş, Osmanlı ordusu her yanda zedelenmiş, koşulları ağır bir ateşkes anlaşmasıimzalanmış, Büyük Savaşın uzun yılları boyunca millet, yorgun ve yoksul birdurumda. Milleti ve ülkeyi Genel Savaşa sürükleyenler, kendi hayatlarının kaygısınadüşerek yurttan kaçmışlar.

Padişah ve Halife olanVahdettin, soysuzlaşmış, kendini ve yalnız tahtını koruyabileceğini umduğu alçakçaönlemler araştırmakta. Damat Ferit Paşa’nın başkanlığındaki hukûmet, güçsüz, onursuz, korkak,yalnız Padişahın isteklerine uymuş, onunla birlikte kendilerini koruyabilecekherhangi bir duruma boyun eğmiş”.